تحلیل لجستیک برخی سازه های موثر بر احتمال وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر در گاوهای هلشتاین ایران

چکیده در این پژوهش، به منظور کاربرد تحلیل لجستیک برخی سازه های موثر بر احتمال وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر در گاوهای هلشتاین ایران، از تعداد 938047 رکورد روز آزمون متعلق به 108077 رأس گاو شکم اول هلشتاین در 427 گله که طی سال های 1374 تا 1388 زایش داشتند، استفاده شد. مدل مختلط خطی تعمیم یافته لجستیک بر داده ها برازش داده شد. در مدل، اثرات ثابت فصل تولید در چهار سطح (بهار، تابستان، پاییز و زمستان)، نوع اسپرم تلقیح شده در مادر گاو (داخلی یا خارجی)، سن نخستین زایش (18 تا 25 ماه، بیشتر از 25 تا 36 ماه)، سطح تولید گله (با میانگین 58/25 ، 25/29 و 36/32 کیلوگرم)، نوع گاو (زینه یا اصیل)، سال زایش (1380-1374، 1388-1381)، گامه شیردهی (10 ماه شیردهی) و اثر تصادفی پدر حیوان قرار داده شد. بر اساس نسبت درصد چربی به درصد پروتئین برای هر رکورد روز آزمون و نقطه آستانه ای 12/0- ، متغیر وابسته به صورت دوتایی (کد صفر برای عدم وقوع و کد یک برای وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر) تعریف گردید. بیشترین و کمترین میانگین احتمال وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر به ترتیب در گامه های شیردهی پنجم (3192/0) و اول (1989/0) بود و تغییرات آن از ماه اول تا ماه پنجم شیردهی به صورت صعودی بود. میانگین احتمال وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر در گاوهای زینه و اصیل به ترتیب 2737/0 و 2842/0 بود. نسبت احتمالات برای گاوهای اصیل در مقایسه با گاوهای زینه 053/1 بود که نشان می دهد احتمال وقوع کاهش چربی شیر در گاوهای اصیل نسبت به گاوهای زینه، حدود 3/5 درصد بیشتر است. بیشترین میانگین احتمال وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر در فصل تابستان (3097/0) و کمترین آن در فصل زمستان (2303/0) بود. احتمال وقوع کاهش چربی شیر در فصل تابستان نسبت به فصول بهار، پاییز و زمستان به ترتیب 20 ، 04/0 و 9/49 درصد بیشتر بود. میانگین احتمال وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر در نتاج حاصل از اسپرم های داخلی و خارجی به ترتیب 28/0 و 2779/0 بود که به لحاظ آماری تفاوت معنی دار از یکدیگر نداشتند. آنالیز ژنتیکی وقوع اختلال متابولیکی کاهش چربی شیر بوسیله یک مدل آستانه ای انجام شد. وراثت پذیری 00236/0 برآورد گردید که نشان می دهد عمده تنوع فنوتیپی در پیشامد مزبور، منشأ محیطی دارد. واژه های کلیدی: کاهش چربی شیر، مدل خطی تعمیم یافته، گاو هلشتاین